राम आणि शाम हे दोघेही बालपणीचे मित्र आहेत. आणि दोघांकडे ही नवीन IPO मध्ये पैसे गुंतवण्याचा चांगला अनुभव आहे. गेल्या 2 वर्षात त्यांनी अनेक IPO साठी अर्ज केला. त्यापैकी त्यांना काही IPO मध्ये शेअर्स एलोट झाले, तर तर काही IPO मध्ये एलोटमेन्ट मिळाली नाही. दोघांनीही समान रक्कम गुंतवली, मात्र दोघांच्या रिटर्नमध्ये बराच फरक आहे. रामला पोर्टफोलिओवर खूप चांगला रिटर्न मिळाला आहे, तर शामला किरकोळ प्रॉफिट मिळाला आहे. मागच्या 2 वर्षात शेअर मार्केटमध्ये 100 पेक्षा जास्त IPO चं लिस्टिंग झालं, त्यापैकी 80 IPO अजूनही इश्यू प्राईजच्या वर ट्रेड करत आहेत. असं असूनही शामला चांगला रिटर्न का मिळाला नाही, हा महत्वाचा प्रश्न आहे. शामसारखीच परिस्थिती अनेक गुंतवणूकदारांची आहे. राम आणि शामच्या रिटर्नमध्ये एवढा फरक का आहे, हा देखील महत्वाचा प्रश्न आहे. चला तर मग या प्रश्नाचं उत्तर जाणून घेऊया.
यामागे केवळ एकच कारण आहे, ते म्हणजे प्रॉफिट बुकिंग स्ट्रॅटेजी. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करणाऱ्या अनेकांना अश्या प्रकारचा अनुभव बऱ्याच वेळेला आला असेल. आपण एखादा शेअर खरेदी केल्यावर, तो शेअर वर जातो. खूप कमी दिवसात आपल्याला चांगला प्रॉफिट मिळतो. मात्र, आपल्याला असं वाटतं कि हा शेअर आणखी वर जाईल आणि आपल्याला अजून चांगला रिटर्न मिळेल. मात्र, प्रत्यक्षात तसं होत नाही. नंतर तो शेअर खाली यायला लागतो, आपल्या बाईन्ग प्राईजच्या खाली जातो आणि ज्या शेअरमध्ये चांगला प्रॉफिट मिळत होता, त्याच शेअरमध्ये लॉस होतो. मग नंतर तो शेअर आपल्याला बाय प्राईजच्या वर जायला बराच वेळ घेतो. कधी 6 महिने, तर कधी 2 ते 3 वर्ष लागतात तर कधी कधी 10 वर्ष झाले तरी शेअर प्रॉफिटमध्ये येतं नाही. आपल्याला हाच प्रकार IPO मार्केटमध्ये पाहायला मिळतो. आता झोमॅटोचं उदाहरण बघा. 76 रुपयाच्या इश्यू प्राईजच्या तुलनेत झोमॅटोचा IPO 116 रुपयाला लिस्ट झाला. गुंतवणूकदारांना पहिल्याच दिवशी 53% लिस्टिंग गेन मिळाला. नंतर झोमॅटोच्या शेअरने नोव्हेंबर 2021 मध्ये 155 रुपयाचा उच्चांक नोंदवला. मात्र, त्यानंतर या शेअरमध्ये घसरण चालू झाली आणि जुलै 2022 मध्ये शेअर 41 रुपयांपर्यंत खाली आला. म्हणजे, ज्या शेअरमध्ये गुंतवणूकदाराला 100% प्रॉफिट मिळत होता, त्या शेअरमध्ये प्रॉफिट तर गेलाच उलट 50% लॉस सहन करावा लागला. हाच प्रकार आपल्याला अनेक IPO मध्ये पाहायला मिळतो.
म्हणून IPO मध्ये प्रॉफिट बुक कधी करायचा, यासाठी आपल्याकडे चांगली एक्सिट स्ट्रॅटेजी पाहिजे. IPO मध्ये प्रॉफिट बुकिंग करण्यासाठी आपण आता एक चांगली स्ट्रॅटेजी बघूया. ज्या वेळेला आपण IPO साठी अर्ज करतो, त्यानंतर साधारण 1 किंवा 2 आठवड्यात IPO चं लिस्टिंग होतं. ज्या IPO ची इश्यू साईझ कमी आहे आणि जे IPO मध्ये खूप जास्त ओव्हर-सबस्क्राईब झाले आहेत, त्यामध्ये गुंतवणूकदारांना पहिल्याच दिवशी चांगला लिस्टिंग गेन मिळतो. केवळ 1 आठवड्यात जर आपल्याला 30 50 किंवा 100% प्रॉफिट मिळत असेल, तर तिथून पुढे अजून लालची होण्यात काहीच अर्थ नाहीये. अश्या परिस्थितीत आपण कमीतकमी पार्शिअल प्रॉफिट बुकिंग केलंच पाहिजे. काही गुंतवणूकदार सगळे शेअर्स विकून पूर्ण प्रॉफिट बुक करतात, मात्र असं करू नये असं आमचं मत आहे. कारण आपण प्रॉफिट बुक केल्यावर नंतर तो शेअर आणखी वाढला तर आपल्यावर पश्चाताप करायची वेळ येईल. उदारणार्थ, हरी ओम पाईपचा IPO 153 रुपयाच्या इश्यू प्राईजच्या तुलनेत 220 रुपयाला लिस्ट झाला. आता हा शेअर 656 रुपयाला ट्रेड करतोय. म्हणून IPO मध्ये लिस्टिंग गेन मिळाला कि त्यातून केवळ आपली मुद्दल काढून घ्यावी. एकदा आपलं भांडवल त्या शेअरमधून बाहेर काढलं कि बाकीचे शेअर्स आपल्यासाठी फ्री होतात. मग त्या शेअरमध्ये नुकसान होण्याची भीती राहत नाही. याचा दुसरा फायदा असा होतो कि आपल्याला तेच भांडवल पुढच्या IPO साठी वापरता येतं. तुम्ही अश्या पद्धतीने, IPO मधून पार्शिअल प्रॉफिट बुकिंग केलं तर कधीच लॉस होणार नाही आणि पोर्टफोलिओवर चांगला CAGR रिटर्न मिळेल.
पर्सनल फायनान्सबद्दल अद्ययावत माहिती मिळवण्यासाठी डाऊनलोड करा Money9 App